تعیین روش مناسب پیش بینی مقدماتی مسیر جاده‌های جنگلی و کوهستانی با استفاده از GIS

امروزه با استفاده از قابلیت GIS مدیریت توأم اطلاعات با در نظر گرفتن عوامل تأثیرگذار در مسیریابی، پیش بینی و ارزیابی سریع مسیرها مقدور شده است. در این تحقیق با هدف تعیین روش مناسب پیش بینی مسیر جاده‌های جنگلی، کوهستانی، مناطق روستایی، مناطق تفرجی و توده‌های جنگلی در حوزۀ سرخاب خرم آباد با توجه به اصول زیست محیطی و شبکه‌بندی جاده‌های جنگلی، پس از جمع‌آوری داده‌ها و نقشه‌های مورد نیاز اقدام به شناسایی عوامل تأثیر گذار در مسیریابی جاده‌ها در منطقه مورد مطالعه گردید. سپس در محیط GIS نقشه‌های عوامل فوق شامل شیب، خطر پهنه بندی زمین لغزش، کاربری آتی، فاصله از مناطق روستایی، تفرجی و زیارتی با فرمت رستری تهیه گردید. در مرحلۀ بعد، طبقات نقشه‌های تهیه شده با توجه به اهمیت طبقات در دامنۀ نسبی 1 تا 9 رتبه بندی شدند. با توجه به تاثیر عوامل فوق با استفاده از تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی اقدام به ارزش گذاری نقشه‌ها شد تا وزن آنها بدست آید. با تلفیق نقشه‌های وزن داده شده عوامل تأثیرگذار در مسیریابی در محیط GIS، نقشۀ مناطق مناسب عبور مسیرها حاصل گردید. پیش بینی مسیر جاده‌ها با استفاده از برنامۀ جانبی PEGGER در محیط GIS به‌صورت خودکار صورت گرفت. بدین ترتیب که با استفاده از نقشه‌های رقومی(3D) در مقیاس 1:25000 مدل رقومی ارتفاعی به‌صورت ساختار شبکه ای(TIN) تهیه و سپس منحنی میزانهای به اختلاف ارتفاع ثابت 20 متری از مدل رقومی مذکور دوباره تهیه و استخراج گردید. با نمایان ساختن لایه‌های مورد نیاز برای پیش بینی مسیر جاده‌ها در محیط GIS از قبیل؛ نقشۀ مناطق مناسب عبور مسیرها، رودخانه‌ها، مناطق روستایی، تفرجی و کاربری آتی با وارد کردن شیب طولی مناسب با توجه به نوع جاده در برنامۀ PEGGER، اقدام به پیش بینی و ارزیابی سریع مسیرهای مختلف جاده بین دو نقطه و در نهایت انتخاب مسیر مناسب گردید. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان داد که با این روش ضمن عبور مسیر جاده‌ها از مناطق با هزینۀ جاده سازی پایین، با توجه به ویژگی جاده‌های جنگلی و کوهستانی مسیرهای طراحی شده پوشش شبکه بندی قابل قبولی را در کل منطقه و برای کاربری‌های مهم منطقه از جمله کاربری جنگلداری و کاربری توریسم فراهم نموده است. از سوی دیگر با توجه به اطلاعات و داده‌های در دسترس در وضعیت فعلی از قبیل نقشه‌های رقومی مورد استفاده در این تحقیق، روش معرفی شده می‌تواند به عنوان یک روش مناسب در پیش بینی مقدماتی مسیر جاده‌های جنگلی و کوهستانی در سطح وسیع، به‌عنوان جایگزین روشهای سنتی متداول در کشور، بکار گرفته شود.